แนวคิดในการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยของไทยในอนาคตมีสาระสำคัญ ดังนี้คือ เป็นการศึกษาเพื่อชีวิตและสังคม เป็นการศึกษาเพื่อพัฒนางาน/สร้างอาชีพ เป็นการศึกษาต่อเนื่อง ส่วนแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ได้แก่ เป้าหมายการเรียนรู้มุ่งตอบสนองความต้องการของผู้เรียน การกำหนดกิจกรรมและเนื้อหาการเรียนรู้ใช้ปัญหาของผู้เรียนเป็นตัวตั้ง เป็นการเรียนรู้เพื่อแก้ปัญหาในชีวิตจริงของผู้เรียน วิธีการสร้างการเรียนรู้เน้นการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงในลักษณะที่เป็นพลวัติ หลักสูตรหรือมวลประสบการณ์การเรียนรู้ เป็นหลักสูตรการเรียนรู้ที่มาจากการบูรณาการระหว่างวิถีชีวิตของผู้เรียน วิถีชีวิตของชุมชน และบริบททางสังคมของท้องถิ่นเป็นหลัก การจัดประสบการณ์หรือกระบวนการเรียนรู้ มุ่งส่งเสริมการเรียนรู้ในชุมชนโดยใช้ศักยภาพให้เต็มที่ และระบบการศึกษา เป็นกระบวนการศึกษาที่เน้นความเป็นองค์รวม